قلم

یا ایها الذین ءامنو کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون

ای کسانیکه ایمان آورده اید ، روزه بر شما واجب شد ، همانگونه که بر امت های قبل از شما واجب شد ، شاید متقی شوید .

هدف روزه در لعلکم تتقون است . اول آیه با یا ایها الذین ءامنوا شروع می شود . بعضی جاهای قرآن خطاب یا ایها الناس است ، یعنی خدا همه مردم را خطاب می کند ولی اینجا فقط مومنین خطاب شده اند . 

امام صادق علیه السلام میفرمایند : لذت ندای یا ایها الذین ءامنوا ، خستگی ، گرسنگی و سختی روزه را از تن آدم بیرون می کند .

روزه فقط در زمان پیامبر اکرم نبوده است بلکه امت های پیامبران گذشته هم روزه داشتند . حضرت موسی علیه السلام در دوره اش روزه ، 40 روز بوده است ، در زمان حضرت عیسی علیه السلام نیز روزه 40 روز بوده است ، نوشته اند بعضی اوقات شبانه روزی بوده است . در آغاز وجوب در اسلام هم همین طور بوده است ( افطار به افطار ) و بعدا تعدیل شده است .

خارج از بحث تفسیری می خواهیم بدانیم فلسفه روزه چیست ؟ چرا باید روزه بگیریم ؟

در این زمینه احادیث گوناگونی است . روزی یک فرد یهودی آمد خدمت پیامبر و گفت : یا رسول الله ، امت های گذشته روزه شان بیشتر از روزه امت شما بوده است ، چرا امت شما باید 30 روز ، روزه بگیرد ؟ پیامبر فرمودند : وقتی حضرت آدم از آن شجره ممنوعه خورد تا 30 روز اثرات آن شجره ممنوعه در بدنش بود تا خارج شد . به خاطر آن کار حضرت آدم خدا 30 روز روزه را بر امت من واجب کرده است .

در مورد آثار روزه داری هم احادیث بسیاری هست . در یکی از احادیث به نقل از جابر ابن عبدالله انصاری داریم که پیامبر فرمودند : خدا 5 خصلت به امت من در این ماه رمضان بخاطر روزه داری داده است که به هیچ امتی قبل از این نداده است :

1 ) شب اول ماه رمضان ، خداوند به بندگان روزه دارش نظر می کند . هر کسی را که خدا به او نظر کند ، دیگر عذاب نمی کشد . ( بین دیدن و نظر کردن تفاوت وجود دارد .)

2 ) بوی دهان آنها در ماه رمضان نزد خدا از مشک و عنبر بهتر است زیرا روزه طاعت خداست .

یکی از خالصانه ترین اعمال روزه است . در خلوت می توان آب خورد ولی روزه دار واقعی این کار را نمی کند .

3 ) هر روز و هر شب ماه رمضان ، ملائکه برای آنها استغفار می کنند .

پیامبر در جای دیگری فرموده اند که در ماه رمضان درهای بهشت باز و درهای جهنم بسته است و شیاطین در غل و زنجیر هستند . یکی از تعابیر این است که نیروهای کمکی به کمک روزه داران می آیند . وقتی نیروی کمکی بیاید ، طرف مقابل خود به خود عقب نشینی می کند .

4 ) خدا به بهشت میگوید خودت را تزیین کن . برای چه کسی ؟ برای بندگان روزه دار من که بخاطر من روزه گرفتند که بگویند مطیع من هستند .

5 ) شب آخر ماه رمضان خداوند همه را می آمرزد .

ماه رمضان ماه مبارکی است . برکت ، فزونی خیر با تثبیت است . برکت و بی برکتی را در دو حیوان می توان دید . برکت را در نسل گوسفند می توان دید و بی برکتی را در سگ . گوسفند در سال نهایتا دو بچه به دنیا میاورد . با این همه که گوسفندان را ذبح می کنند ولی باز هم هر جا نگاه میکنی گوسفند هست ، این برکت است . اما سگ سالی 7 بچه به دینا میاورد ولی هیچ کس هم سگ را نمی کشد ( هرچند بعضی ها از آنها نگهداری می کنند ! ) ولی تا حالا کسی هم نگفته است که من گله سگ دیدم ! این بی برکتی است . مال نجس هم همین است . مال نجس ممکن است در سال چند برابر شود اما هیچ وقت یک جا جمع نمی شود . مال با برکت مثل گوسفند است ، سالی یکی دو تا هم با برکت است . این ماه ماه پربرکتی است .

پیامبر فرمودند : روزه بگیرید تا سالم بمانید .

علم امروز این را اثبات کرده است . غذا خیلی از مشکلات را زیاد کرده است . لذا پیامبر فرمودند : معده منزل همه دردهاست ، امساک ( پرهیز ) سر و راس همه خوب کننده هاست.

یکی از آثار ارزشمند روزه ، گرسنگی است که فواید بسیاری دارد . ما وقتی کسی را به عنوان مهمان دعوت می کنیم ، بهترین ها را برای مهمان تدارک می بینیم . خداوند در این ماه همه بندگان را با کارت دعوت پیامبر اکرم به این مهمانی دعوت کرده است . خب خداوند برای این مهمانان چه چیزی تهیه کرده است ؟ گرسنگی و تشنگی . کریمتر و بهتر از خدا که وجود ندارد ، پس چرا گشنگی و تشنگی ؟ زیرا بالاتر از این ها غذایی نیست !

خیلی ساده بخواهیم بگوییم باید بگوییم که نورانیت دل را زیاد می کند .

اندرون خالی دار از طعام تا در او نور معرفت بینی

خدا سر سفره اش گرسنگی گذاشته است تا نورانی بشود و به غذای اصلی که قرآن است برسیم . می خواهد قرآن را بر دل ها بنشاند . با شکم پر نمی شود .

برای درک سحر زیاد توصیه شده است . افطار سبک بخورید تا بتوانید سحر را درک کنید . افطار کردن یعنی شکاندن روزه ، نه اینکه از صبح تا افطار هرچه نخورده اید ، بخورید . این دیگر روزه داری نمی شود .

دعای سحر را هم حتما بخوانید . بزرگان توصیه کرده اند . دعای سحر چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد . در این دعا هیچ چیز از خدا نمی خواهیم ، فقط با خدا حرف می زنیم .

خدا به حضرت موسی فرمود : این چیست در دستان تو ؟ حضرت موسی جواب داد : این عصای من است . خب جواب همین جا تمام شد ولی حضرت موسی ادامه داد : به آن تکیه می کنم ، گوسفندانم را این طرف و آن طرف می برم ، برگ درختان را میریزم و کارهای دیگری انجام می دهم .  جواب یک جمله بود ولی حضرت موسی دوست داشت با خدا حرف بزند .

بعضی گفته اند که رمض به معنای سوزاندن می باشد . رمضان می شود سوزاندن همه گناه ها . بعضی وقت ها ظرف با آب و صابون راحت پاک می شود ، ولی بعضی وقت ها مثل زمانی که رنگی شده ، دیگر با آب و صابون پاک نمی شود و باید آن را سوزاند تا رنگ از آن جدا شود و جرمش از بین برود . این قلب هم وقتی سیاه شد ، دیگر با نماز و روزه و دعا پاک نشد ، حالا باید در ماه رمضان بسوزانی تا دوباره مثل آینه پاک شود .

پیامبر فرموند که بهشت دری به نام ریان دارد که از این در وارد بهشت نمی شوند ، جز روزه داران .

عطشت را عطشم غمخوار است

بخت امسال چه بر من یار است

اولین زمزمه پس از افطارم

زمزمه ارباب است

سلام بر حسین ، لعنت بر یزید

گزیده ای از سخنرانی حاج حسین صادق زاده – جلسه هفتگی موسسه جامعه جعفری – 20 تیر 1392   

التماس دعا