قلم

وبلاگ امیرحسین حاجی حسینی

قلم

وبلاگ امیرحسین حاجی حسینی

قلم

طبقه بندی موضوعی

يكشنبه, ۱۱ فروردين ۱۳۹۲، ۰۱:۲۲ ب.ظ

۱

تفسیر بسم الله الرحمن الرحیم - 1

يكشنبه, ۱۱ فروردين ۱۳۹۲، ۰۱:۲۲ ب.ظ

انشاءلله ابتدا به طور خلاصه به تفسیر آیه شریفه «بسم الله الرحمن الرحیم» می پردازیم و سپس تفسیر سوره مبارکه واقعه را آغاز می کنیم .

برای جلوگیری از طولانی شدن متن ها ، این مطالب در چند بخش ارائه خواهند شد .


بسم الله الرّحمن الرّحیم

ابتدا از لحاظ اعراب «بسم الله الرحمن الرحیم» را مورد بررسی قرار می دهیم :

(بسم) جار و مجرور متعلق به خبر محذوف . و مبتدا محذوف تقدیرا

(اللّه) لفظ جلاله مضاف إلیه و مجرور

(الرحمن) صفت برای لفظ جلاله مجرور به تبعیت از لفظ جلاله

(الرحیم) صفت دوم برای لفظ جلاله مجرور به تبعیت (1)


تفسیر :

میان همه مردم جهان رسم است که هر کار مهم و پر ارزشى را به نام بزرگى از بزرگان آغاز مى کنند . آیا بهتر نیست که براى پاینده بودن یک برنامه و جاوید ماندن یک تشکیلات ، آن را به موجود پایدار و جاویدانى ارتباط دهیم که فنا در ذات او راه ندارد ؟


از میان تمام موجودات آنکه ازلى و ابدى است تنها ذات پاک خدا است و به همین دلیل باید همه چیز و هر کار را با نام او آغاز کرد و در سایه او قرار داد و از او استمداد نمود لذا در نخستین آیه قرآن مى گوئیم" بنام خداوند بخشنده بخشایشگر"

این کار نباید تنها از نظر اسم و صورت باشد ، بلکه باید از نظر واقعیت و معنى با او پیوند داشته باشد . (2)

 

خواهید پرسید که دلیل قرآنى این معنا چیست؟ در پاسخ مى گوئیم دلیل آن این است که خداى تعالى در چند جا از کلام خود بیان فرموده : که آنچه براى رضاى او و به خاطر او و به احترام او انجام نشود باطل و بى اثر خواهد بود ، و نیز فرموده : بزودى بیک یک اعمالى که بندگانش انجام داده مى پردازد و آنچه به احترام او و به خاطر او انجام نداده اند نابود و هباء منثورا مى کند ، و آنچه به غیر این منظور انجام داده اند ، حبط و بى اثر و باطل مى کند و نیز فرموده : هیچ چیزى جز وجه کریم او بقاء ندارد ، در نتیجه هر چه به احترام او و وجه کریمش و به خاطر رضاى او انجام شود ، و به نام او درست شود باقى مى ماند ، چون خود او باقى و فنا ناپذیر است ، و هر امرى از امور از بقاء، آن مقدار نصیب دارد ، که خدا از آن امر نصیب داشته باشد . (3)

 

به همین دلیل در احادیثی مى خوانیم :

پیامبر اکرم (ص) : « هر کار مهمى که بدون نام خدا شروع شود بیفرجام است

امیر مؤمنان على (ع) پس از نقل این حدیث اضافه مى کند" انسان هر کارى را مىخواهد انجام دهد باید بسم‏ الله بگوید یعنى با نام خدا این عمل را شروع مى کنم ، و هر عملى که با نام خدا شروع شود خجسته و مبارک است . "

و نیز مى بینیم امام باقر (ع) مى فرماید :" سزاوار است هنگامى که کارى را شروع مى کنیم، چه بزرگ باشد چه کوچک ، بسم‏ الله بگوئیم تا پر برکت و میمون باشد."

به همین مناسبت خداوند بزرگ در نخستین آیات که به پیامبر وحى شد دستور مى دهد که در آغاز شروع تبلیغ اسلام این وظیفه خطیر را با نام خدا شروع کند: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ .

و باز روى همین اصل ، تمام سوره هاى قرآن با بسم‏ الله آغاز مى شود تا هدف اصلى که همان هدایت و سوق بشر به سعادت است از آغاز تا انجام با موفقیت و پیروزى و بدون شکست انجام شود .

تنها سوره توبه است که بسم‏ الله در آغاز آن نمى بینیم چرا که سوره توبه با اعلان جنگ به جنایتکاران مکه و پیمانشکنان آغاز شده و اعلام جنگ با توصیف خداوند به" رحمان و رحیم" سازگار نیست .

از آنچه گفتیم این حقیقت نیز روشن شد که گفتن"بسم‏ الله" در آغاز هر کار هم به معنى" استعانت جستن" به نام خدا است ، و هم" شروع کردن به نام او" و این دو یعنى" استعانت" و" شروع" که مفسران بزرگ ما گاهى آن را از هم تفکیک کرده اند و هر کدام یکى از آن دو را در تقدیر گرفته اند به یک ریشه باز مىگردد ، خلاصه این دو لازم و ملزوم یکدیگرند یعنى هم با نام او شروع مى کنم و هم از ذات پاکش استمداد مى طلبم . (2)

 

«بسم‏ الله» آرم و نشانه‏ ى مسلمانى است و باید همه کارهاى او رنگ الهى داشته باشد . همان گونه که محصولات و کالاهاى ساخت یک کارخانه ، آرم و علامت آن کارخانه را دارد ؛ خواه به صورت جزیى باشد یا کلّى . مثلاً یک کارخانه چینى سازى ، علامت خود را روى تمام ظروف مى‏ زند ، خواه ظرف‏هاى بزرگ باشد یا ظرف‏هاى کوچک . یا اینکه پرچم هر کشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان‏هاى آن کشور است و هم بر فراز کشتیهاى آن کشور در دریاها و هم بر روى میز ادارى کارمندان . (4)

 

انسانها نیز باید در برنامه زندگى چنین باشند ، اساس و پایه کار را بر رحمت و محبت قرار دهند و توسل به خشونت را براى مواقع ضرورت بگذارند، قرآن 114 سوره دارد، 113 سوره با" رحمت" آغاز مى شود ، تنها سوره توبه که با اعلان جنگ و خشونت آغاز مى شود و بدون بسم‏ الله است ! (2)

 


«بسم‏ الله» گام اوّل در مسیر بندگى و عبودیّت است .

«بسم‏ الله» مایه فرار شیطان است . کسى که خدا را همراه داشت ، شیطان در او مؤثّر نمیافتد .

«بسم‏ الله» عامل قداست یافتن کارها و بیمه کردن آنهاست .

«بسم‏ الله» ذکر خداست ، یعنى خدایا! من تو را فراموش نکرده‏ ام .

«بسم‏ الله» بیانگر انگیزه ماست ، یعنى خدایا هدفم تو هستى نه مردم ، نه طاغوت‏ها و نه جلوه‏ ها و نه هوس‏ها .

امام رضا علیه السلام فرمود : «بسم‏ الله» به اسم اعظم الهى، از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیک‏تر است . (4)

 

در اینجا توجه به یک نکته لازم است و آن اینکه ما در همه جا بسم‏ الله مى گوئیم چرا نمى گوئیم بسم الخالق یا بسم الرازق و مانند آن ؟! نکته این است که "اللَّه" جامعترین نامهاى خدا است و همه صفات او را یک جا بازگو مى کند ، اما نام هاى دیگر اشاره به بخشى از کمالات او است ، مانند خالقیت و رحمت او و مانند آن . (2)

ادامه دارد ...

منابع :

1 - الجدول فی اعراب القرآن

2 - تفسیر نمونه

3 - ترجمه تفسیر المیزان

4 - تفسیر نور

نظرات  (۱)

۱۱ فروردين ۹۲ ، ۱۵:۱۳ محمدرضا سربندی فراهانی
استفاده کردم.
ممنون

تحقیقش کار خودت بودش یا از جایی دیدی؟

پاسخ:
خواهش میکنم
خودم خوندم و خلاصه کردم .

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی